
صندوق بینالمللی پول هشدار داد:
تعداد بازدید : 3
ابر خاکستری برسر اقتصادآسیا
مترجم : شیدا رمزی
آسیاییها در لبه پرتگاه
در تمامی فرهنگها موی سفید افراد نشانه تجربه آنهاست و همه به این تجربه احترام میگذارند، اما مدتی است این ابر خاکستری باعث نگرانی دولتها شده است. بهویژه وقتی پای اقتصاد در میان باشد این نگرانیها بیشتر هم میشود. صندوق بینالمللی پول در این زمینه میگوید: «شاید چندی پیش رشد جمعیت جهان یکی از نگرانیهای عمده دولتمردان سراسر جهان با توجه به منابع محدود موجود بوده، اما از 5 سال پیش واقعیت پیر شدن جمعیت جهان این نگرانی را تشدید کرده است.این صندوق سال گذشته در گزارشی تخصصی که درباره شدت گرفتن روند پیری جمعیت جهان منتشر کرد، آورده: امروز گسترش این ابرخاکستری در کشورهای آسیایی چالشی بزرگ شناخته میشود، چون بخش عمدهای از جمعیت جهان در این منطقه زندگی میکنند و پیری جمعیت آسیا هزینههایی به اقتصاد دهکده جهانی تحمیل خواهد کرد.
در این گزارش تاکید شده، اگرچه تا همین چند سال گذشته جمعیت آسیا به عنوان ناجی کاهش نرخ رشد جمعیت جهان شناخته میشد، اما اکنون با پدیدار شدن ابرهای خاکستری، افقهای دور این منطقه نگران کننده شده است.
تحلیلگران موسسه استاندارد چارتر درباره شرایط جمعیتی آسیا میگویند: سرعت سالخوردگی در این منطقه آنچنان شدت گرفته که سیستمهای بازنشستگی و ارائه خدمات اجتماعی به سالمندان منطقه، نتوانسته خودشان را برای این اتفاق آماده کنند. این درحالی است که هفته گذشته دفتر منطقهای صندوق بینالمللی پول در آسیا و اقیانوس آرام خیلی محتاطانه نکاتی را در گزارشی درباره این نگرانی، مطرح کرده است.
در گزارش مربوطه آمده است: اگرچه آسیا طی دو دهه گذشته با استفاده از سیاستهای جمعیتی امتیازات اقتصادی قابلتوجهی بهدست آورده و توانسته سهم بالایی از رشد اقتصادی را در اختیار داشته باشد، اما این روند ادامه نیافت و اکنون این منطقه پرجمعیت با چالشی با نام پیری روبهرو شده که این امتیاز را رسما از بین برده است.
در این گزارش به روند سریع پیری در منطقه آسیای جنوب شرقی اشاره مستقیم شده و کارشناسان تاکید کردهاند، همان منطقه پرجمعیت که روزگاری موتور محرکه اقتصادی کشورها بوده، اکنون به انبارهای از سالمندان تبدیل شده که نه تنها در تولید ناخالص ملی منطقه یاد شده اثرگذار نیستند، بلکه حجم بالایی از هزینهها را هم به دولت تحمیل کردهاند. کارشناسان صندوق بینالمللی پول تاکید میکنند: شرق آسیا یکی از سریع ترین رشدهای پیری را در میان سایر نقاط جهان به خود اختصاص داده و چین و هنگکنگ از مهمترین کشورهایی هستند که باید از همین امروز برای آینده خود برنامهریزی دقیقی داشته باشند. بهعنوان مثال، براساس اطلاعات منتشرشده در گزارش یاد شده، ژاپن دارای سالخوردهترین جمعیت جهان شناخته میشود که نسبت شاخص وابستگی در این کشور به 44درصد رسیده و برآورد میشود تا سال 2050 این تناسب به بیش از 70 درصد برسد. این درحالی است، هنگ کنگ نیز در شرایط مشابه قرار گرفته و نرخ وابستگی آن 21 درصد برآورد شده که تا سال 2050 این کشور نیز بیش از 64 درصد نرخ وابستگی را تجربه خواهد کرد.
کاهش تولید ناخالص با پیری جمعیت
در این زمینه کارشناسان اقتصادی صندوق بینالمللی پول معتقدند: ادامه این روند یعنی سالخوردگی کشورهای آسیایی بهخصوص کشورهای چین، ژاپن و هنگکنگ نهتنها در تولید ناخالص داخلی آنها بلکه اقتصاد جهان را هم تحتتاثیر قرار میدهد. برآوردهایی که از این روند انجام شده مشخص شده، بین سالهای 2020 تا 2050 میلادی اگر کشورهای یاد شده نسبت به اصلاح هرم جمعیتی خود با استفاده از مهاجرپذیری گام موثری برندارند، شاهد کاهش تولید ناخالص داخلی خواهند بود. بهعنوان مثال، اگر هنگکنگ با استفاده از مهاجرپذیری این روند را تثبیت نکند قطعا تا سال 2050 شاهد کاهش دو درصدی تولید ناخالص داخلی خواهد شد. در همین حال، چین نیز تا 35 سال آینده چیزی حدود 170 میلیون نفر از نیروی کارش را از دست خواهد داد و این روند تولید ناخالص سرزمین اژدها را به منفی شش دهم درصد کاهش میدهد. این درحالی است که برخی کارشناسان معتقدند؛ ژاپن هوشمندی جالبی انجام داده و برای انجام کارهای صنعتی با استفاده از روباتها یا هوش مصنوعی، کاهش نیروی کارش را به نوعی جبران کرده اما در نهایت درگیر مشکلاتی خواهد شد. کارشناسان صندوق بینالمللی پول معتقدند؛ با مقایسه آغاز رشد نرخ وابستگی در آمریکا به این نتیجه میرسیم که طی نیم قرن، آمریکا رشد این وابستگی را تجربه کرده و اروپاییها چیزی بین 15 تا 25 درصد این مسیر را طی کردهاند، اما در کشورهای آسیایی روند پیری جمعیت کمتر از یک دهه نگران کننده شده و به نرخ وابستگی، سیر صعودی بخشیده است.این گروه تاکید میکنند: چنین شرایطی به این معنی است که آسیاییها اکنون در لبه پرتگاه قرار دارند و اگر با استفاده از سیاستهای منطقی فعالیت مشخصی انجام ندهند در دهه آینده مشکلات نگرانکنندهای خواهند داشت.
راهکار چیست؟
گزارش صندوق بینالمللی پول اگر چه موج تازهای از نگرانی در میان سیاستمداران و دولتمردان ایجاد کرده ، اما راهکارهای ارائه شده میتواند این روند را مدیریت کرده و در نهایت مشکلات را به حداقل خود برساند.
در این گزارش تاکید شده، سیستم مهاجرپذیری و تقویت سیستمهای ارائه خدمات به سالمندان یکی از اقدامات اولیه برای کشورهای درگیر است، اما در نهایت بهبود نرخ تولیدمثل میتواند گرهگشا باشد. کارشناسان و تهیهکنندگان این گزارش معتقدند؛ ایجاد شرایط اقتصادی مناسب و امنیت شغلی در میان اقشار متوسط جوامع یادشده امتیازی است که میتواند نرخ باروری را توسعه داده و در دورهای میانمدت مشکلات هرم جمعیتی را قابل کنترل کند.